Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść

 
 
 
 
Dom (d. hamownia)
2
 
Transformator zakładowy
1
 
Budynek przemysłowy (d. hamownie)
6
 
Budynek poprzemysłowy (garaż)
1
 
Budynek poprzemysłowy (d. hamownie)
4
 
 
 
 
  ID: 8904617

Fabryka maszyn LAKFAM

Garnbleiche Otto Peschel, Wilhelm Schmidding Werk Schmiedeberg, Fabryka Automatów Tokarskich, Fabryka Maszyn Kowary



Budowa
1877
 
Bielarnia przędzy lnianej w Krzaczynie powstała w 1877 r. i od początku należała do Otto Peschela, który rok później zbudował w Kowarach zakład apretury (impregnacji tkanin lnianych) i bielarnię (późniejszy oddział ORŁA z Mysłakowic). Peschel był kowarskim radnym.

Około 1940 r. w dawnej bielarni powstał obóz pracy dla jeńców wojennych. Przebywali więźniowie różnych narodowości m.in. Czesi, Francuzi, Luksemburczycy. Obóz należał do organizacji Schmelt. Obóz ten funkcjonował poza strukturami podobozów ...
Bielarnia przędzy lnianej w Krzaczynie powstała w 1877 r. i od początku należała do Otto Peschela, który rok później zbudował w Kowarach zakład apretury (impregnacji tkanin lnianych) i bielarnię (późniejszy oddział ORŁA z Mysłakowic). Peschel był kowarskim radnym.

Około 1940 r. w dawnej bielarni powstał obóz pracy dla jeńców wojennych. Przebywali więźniowie różnych narodowości m.in. Czesi, Francuzi, Luksemburczycy. Obóz należał do organizacji Schmelt. Obóz ten funkcjonował poza strukturami podobozów KL Gross-Rosen, choć tzw. Lager Buschvorwerk znany jest z osoby Kurta Pompe (zwanego Kuternogą z uwagi na amputowaną nogę w czasie I wojny), urodzonego w Kowarach niemieckiego funkcjonariusza obozowego obozów organizacji Schmelt, który jako Lagerfuhrer był katem obozu w Krzaczynie w latach 1943-1944. Od 1943 r. coraz więcej w obozie było Żydów, a pod koniec 1944 r. pojawiło się tu ok. 20 Polek z dziećmi przeniesione tu z Warszawy po upadku powstania. Łącznie było tu ok. od 130 osób do 250 osób. Prawdopodobnie mogło być tu kilka komand roboczych, a część robotników dowożono z baraków przy kopalni Wolność (Polacy).

W marcu 1943 r. zakłady Peschela zakupił koncern Wilhelm Schimidding z Kolonii-Niehl. Firma Schmiddinga powstała jako zakład miedziorytniczy. Po I wojnie światowej firma zajęła się przerobem aluminium, a po dojściu Hitlera do władzy Wilhelm Schmidding (junior) związał się ściśle z machiną zbrojeniową III Rzeszy. W 1936 r. uruchomiono nowy zakład w Hannowerze, w 1938 r. oddano do użytku duży kompleks fabryczny w Kolonii. W czasie wojny z powodu nalotów alianckich zdecydowano o przeniesieniu produkcji w bezpieczne tereny - do czeskiego Decina (Bodenbach) i do Krzaczyny. W Krzaczynie Schmidding zakupił fabrykę Peschela z działką 10 ha, a znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie
gospodarstwa rolne zostały za odpłatnością wywłaszczone, tworząc strefę ochronną. Siłą jeńców wznoszono hale, magazyny, baraki i inne obiekty. Do zakładów doprowadzono bocznicę kolejową o długości ok. 300 m od przystanku Wagnerberg. W miesiącach letnich 1943 r. pracowało już tutaj przeciętnie 250 osób. Na krótko przed likwidacją obozu, w lutym 1945 r. przebywało w nim około 200 pracowników narodowości żydowskiej. Nie wiadomo do końca co produkowano w Krzaczynie, ale z raportów CIA (RDP82-00457R004800590008 z maja 1952 r.) wiadomo czym zajmował się koncern Schmiddinga - w głównych zakładach Koeln-Niehl rozwijano sterowany rakietowy pocisk przeciwlotniczy Rheingold, pracowano nad rakietą o długości 7 m i rozpiętości 2 m. Produkowano także małe wspomagające silniki rakietowe (tzw. JATO) dla odrzutowców - na proch SG-41 i na paliwo ciekłe SG-2. Schmidding pracował także nad silnikiem odrzutowym BMW-003 dla myśliwca Me-262 - produkował zamiast odpornej na wysoką temperaturę stali chromowanej - stal pokrytą warstwą aluminium natryskiem w temperaturze ok. 130 stopni. Technologię tę opracowano w Decinie, gdzie po zakończeniu wojny Czesi przejęli zakład z całym wyposażeniem, które Sowieci wywieźli kilka tygodni później w głąb Rosji. Wg raportu CIA w Krzaczynie prowadzono tylko prace mechaniczne - produkowano części do min akustycznych dostarczanych do koncernu AEG i pojemniki do zrzutów zaopatrzenia w czasie oblężenia Stalingradu. Zakład w Decinie był doskonale wyposażony i produkował zapalniki Mausi do miny lotniczej BM-1000 "Monika". Wg ww. raportu CIA w Krzaczynie Dr. inż. Brandt miał pracować nad silnikiem pulsacyjnym Schmidt-Argus-Rohr zastosowanym w rakiecie V-1. Produkowano tu też paliwo rakietowe - myrol (mieszankę azotanu metylu i metanolu. Wg niektórych źródeł zakład specjalny w Krzaczynie miał kryptonim Sylenit. Zakład miał być ewakuowany w marcu 1945, a Żydów rozstrzeliwano w trakcie marszu w stronę Karpacza. Polscy robotnicy, którzy dowożeni byli z baraków przy kopalni Wolność, osiedlili się po wojnie w Kowarach, jednakże byli inwigilowani przez UB, co może potwierdzać że władze radzieckie poznały rakietowy sekret Krzaczyny. Mówi się o nieodkrytych do dzisiaj podziemiach pod zakładem (hamowniach?, magazynach?), które zostały zaminowane i z tego powodu nie były dostępne.

Po wojnie w dawnych zakładach ulokowano centralne warsztaty naprawcze bazy transportowej przedsiębiorstwa R-1. Na tej bazie powstała Fabryka Maszyn Tokarskich i później Fabryka Maszyn Kowary. W latach 80. firma funkcjonowała w ramach zjednoczenia branżowego PONAR jako Zakład nr 4 FM Kowary. Dziś tę działalność kontynuuje firma LAKFAM.
Pokaż więcej Pokaż mniej
 

  • Data: 1923
    komentarze: 0
    Reklama zakładów (Peschela w Kowarach i Krzaczynie).
  • Data: 1930-1937
    komentarze: 0
    Fragment ulicy Głównej w Krzaczynie (dawny Buschvorwerk im Riesengebirge, ...
  • Data: 1969
    komentarze: 0
    Praca w Fabryce Automatów Tokarskich
  • Data: 2017-06-15
    komentarze: 0
    Fragment dawnej bramy do FATu, większa część została już wyburzona.
  • Data: 2017-06-15
    komentarze: 0
    Budynki dawnego FATu w Kowarach.
  • Data: 2017-06-15
    komentarze: 0
    Jeden z budynków na terenie dawnych zakładów FAT.
  • Data: 2017-06-15
    komentarze: 0
    Fabryka Maszyn LAKFAM w Kowarach.
  • Data: 2017-06-15
    komentarze: 0
    Widok ponad dachami dawnych hamowni - komin zakładów Otto Peschela ...
  • Data: 2017-06-15
    komentarze: 0
    Zabudowania dawnej fabryki Peschela w Kowarach.
  • Data: 2017-06-15
    komentarze: 9
    Dawne budynki FATu w Kowarach.
  • Data: 2017-06-15
    komentarze: 0
    Jeden z nowszych obiektów fabryki maszyn Lakfam w Kowarach.
  • Data: 2017-06-15
    komentarze: 0
    Budynki fabryki LAKFAM, na pierwszym planie dawne hamownie.
  • Data: 2018-04
    komentarze: 0
    Dawna bielarnia Otto Peschela, w czasie II wojny obóz pracy dla ...
  • Data: 2018-08-18
    komentarze: 0
    Fabryka maszyn Lakfam - fragment budynków fabrycznych od strony ...
  • Data: 2018-08-18
    komentarze: 0
    Fragmenty dawnej fabryki FAT w Kowarach, po prawej stronie znajdowała ...
  • Data: 2018-08-18
    komentarze: 0
    Zabudowanie fabryczne dawnego FATu, który budował kiedyś udanej ...
  • Data: 2018-08-18
    komentarze: 0
    Zabudowania FATu w Kowarach - widok na część powojenną.
  • Data: 2018-08-18
    komentarze: 0
    Zabudowania przedwojenne dawnej bielarni Peschela, rozbudowanej ...
  • Data: 2018-08-18
    komentarze: 0
    Zabudowania przedwojenne dawnej bielarni Peschela, rozbudowanej ...
  • Data: 2020-08
    komentarze: 0
    Relikty na elewacji jednego z głównych budynków dawnej Fabryki ...
  • Data: 2020-08
    komentarze: 0
    Fragment toru bocznicy kolejowej prowadzącej z dawnego przystanku ...
  • Data: 2022-08-16
    komentarze: 0
    Panorama Krzaczyny z lotu ptaka - widok od pn.-wschodu. Na pierwszym ...
  • Data: 2022-08-16
    komentarze: 1
    Krzaczyna u podnóża Karkonoszy z lotu ptaka i widok na dawną Fabrykę ...
  • Data: 2022-08-16
    komentarze: 0
    Krzaczyna u podnóża Karkonoszy z lotu ptaka od wschodu - na pierwszym ...
  • Data: 2022-08-16
    komentarze: 0
    Krzaczyna z lotu ptaka - widok od południa na Kotlinę Jeleniogórską. ...

Fabryka maszyn LAKFAM na innych fotografiach
  • 1930 - 1935
  • 2022